Nasz umysł to fascynujący i bardzo skomplikowany narząd, który pozwala nam abstrakcyjnie myśleć, uczyć i zapamiętywać. Na pewno nieraz zdarzyło ci się, że przyglądając się chmurom na niebie dostrzegłeś w nich znajome kształty. Dlaczego tak się dzieje? Z odpowiedzią na to pytanie przychodzi nam psychologia Gestalt.
Gestalt to słowo pochodzące z języka niemieckiego, które oznacza kształt lub formę. Zasady opisujące tę teorię zostały opracowane na początku XX wieku przez Max’a Wertheimer, Kurt Koffka i Wolfgang Kohler’a. Psychologowie Ci byli zainteresowani sposobem w jakim nasz umysł postrzega świat.
Podsumowując główną ideę zasad psychologii Gestalt, krótki manifest Koffki stwierdza: „całość jest inna niż suma jej części”. Oznacza to, że rozpoznajemy całość, zanim zobaczymy poszczególne części. Całość obrazu jest pierwszą rzeczą, którą postrzega ludzki umysł, zanim skupi się na poszczególnych elementach składających się na ten obraz. Nasz mózg ma swoje własne sposoby postrzegania kształtów i form, grupowania informacji i uzupełniania luk, aby narysować cały obraz.
Upraszczając powyższy wywód, zgodnie z zasadami Gestalt, nawet patrząc na wyrafinowaną kompozycję, nasz mózg rozkłada ją na czynniki pierwsze do najmniejszej możliwej postaci.
Psychologie Gestalt możemy opisać za pomocą 6 poniższych zasad:
1. Zasada bliskości
Zasada ta mówi, że elementy znajdujące się blisko siebie traktujemy jako powiązane ze sobą. Gdy obiekty są blisko siebie, postrzegane są jako jedna grupa. Odległość odgrywa zasadniczą rolę i wpływa na relacje między różnymi elementami.
Zasada bliskości jest stosowana na stronach internetowych do grupowanie podobnych informacji, organizowania treści i porządkowania podobnych elementów w jedną całość.
Najlepszym przykładem tej zasady na stronach internetowych jest nawigacja. Umieszczone blisko siebie siebie odnośniki traktujemy jako grupę elementów o podobnej funkcji, a nie pojedyncze i niezależne elementy.
2. Zasada podobieństwa
W ludzkiej naturze leży grupowanie podobnych rzeczy. Zasada podobieństwa określa że elementy, które mają podobne cechy wizualne traktujemy jako powiązane ze sobą.
Głównymi cechami wpływającymi na wrażenie podobieństwa są rozmiar, kształt i kolor. W grupie „podobnych” elementów mamy tendencję do dostrzegania najpierw podobieństwa kolorów, potem wielkości, a na końcu podobieństwa kształtów.
Jeśli użytkownicy kojarzą dany element z określonym działaniem (np. Przycisk Call To Action), to powinniśmy go konsekwentnie stosować w projekcie. Zachowanie wizualnej spójności elementów na stronie pozwala na łatwiejsze i szybsze zrozumienie interfejsu aplikacji czy strony internetowej.
Skutecznie stosowane prawo podobieństwa umożliwia tworzenie projektów, które są zarówno atrakcyjne wizualnie, jak i łatwe do zrozumienia.
3. Zasada symetrii
Symetryczne elementy są postrzegane jako część tej samej grupy, niezależnie od ich wzajemnej odległości.
Symetria jest stosowana w celu zapewnienia harmonii i porządku, dzięki czemu interfejs strony internetowej może być łatwiej i szybciej zrozumiany przez użytkownika.
Dla przykładu symetryczne menu nawigacyjne jest postrzegane jako bardziej intuicyjne. Użytkownik będzie mógł znacznie szybciej przetworzyć informację znajdujące się w nim, aniżeli w przypadku menu z asymetrycznym rozmieszczeniem elementów.
Zastosowanie symetrii jest korzystne w takich elementach stron jak: galerie zdjęć, listy produktów, nawigacje, banery i wszędzie tam gdzie spotykamy się z dużą liczbą treści.
4. Zasada ciągłości
Zasada ciągłości w psychologii Gestalt oznacza, że ludzie mają skłonność do widzenia rzeczy w kontekście ich otoczenia i relacji z innymi elementami, zamiast jako pojedyncze, niezwiązane elementy.
Na przykład, gdy patrzymy na obraz, nasz mózg automatycznie dostrzega i nadaje sens relacjom między poszczególnymi elementami, takimi jak kolory, kształty i linie. Widząc prostokąt jako część większego obrazu, jest to bardziej prawdopodobne, że skojarzymy go z innymi elementami i zinterpretujemy jego znaczenie w kontekście całego obrazu niż jeśli byłby on pojedynczym elementem.
Zasada ciągłości jest istotna w projektowaniu, ponieważ pozwala na stworzenie bardziej spójnej i zrozumiałej komunikacji wizualnej. Projektanci mogą wykorzystać tę zasadę, aby ułatwić użytkownikom zrozumienie i nawigację po projektowanych przez nich interfejsach, poprzez zastosowanie spójnych kształtów, kolorów i linii.
5. Zasada figura tło
Nasz mózg potrafi rozróżnić obiekty, które znajdują się na pierwszym planie oraz te które są umieszczone w tle.
Dzięki tej zasadzie możemy odpowiednio kierować uwagę użytkownika na kluczowe elementy strony, które mają przyciągać uwagę, a reszta mniej znacząca będzie postrzegana jako tło.
Zastosowanie tej zasady zobaczysz, gdy odwiedzając stronę internetową wyskakujące okienko tzw. Popup. Wzrok użytkownika skupi się w pierwszej kolejności na elementach, które jasno odcinają się od tła ( w tym przypadku zastosowanie ciemnego tła i cieni w pozwala osiągnąć ten efekt). Takie odseparowanie obiektu od tła pozwala na lepszym skupieniu uwagi odbiorcy na treści komunikatu.
6. Zasada doświadczania (przyzwyczajenia)
Zasada ta pozwala zredukować obciążenie poznawcze związane z przyswajaniem nowych rzeczy. Dzięki temu, że nasz umysł odwołuję się do wcześniejszych doświadczeń, nie musi na nowo uczyć się nowego wzorca.
Z pewnością kojarzysz hamburgerowe menu. Jest ono popularne w aplikacjach i mobilnych wersjach stron internetowych. Każdy użytkownik wie, że dotknięcie tych trzech poziomych kresek wywoła konkretną interakcję, czyli w tym przypadku wywoła menu. Z tego powodu jako projektanci nie powinniśmy zmieniać wzorców, które są powszechnie znane i kojarzone, bo utrudnia to użytkownikom korzystanie z aplikacji. Nie powinniśmy wymyślać koła na nowo, a korzystać ze sprawdzonych już wzorców.
Podsumowując, zasady Gestalt to teoria psychologiczna, która zajmuje się sposobem, w jaki ludzie postrzegają i interpretują rzeczywistość. Te zasady mogą być również stosowane w projektowaniu stron internetowych, aby ułatwić użytkownikom zrozumienie i korzystanie z witryny. Poprzez ich zastosowanie, projektanci mogą tworzyć witryny, które są estetyczne, łatwe w nawigacji i zrozumiałe dla użytkowników.
